خلاصه فصل دوم کتاب مطالعات اجتماعی همراه با سوالات

خلاصه فصل دوم کتاب مطالعات اجتماعی همراه با سوالات به ادامه مطلب مراجعه شود

 

فصل دوم - نظام اجتماعی درس اول نقش اجتماعی نقش اجتماعی : جایگاهی که فرد با قرار گرفتن در آن کارها (الگوی عمل) خاصی را انجام می دهد. نقشهای گروه خانواده :  زن و شوهر،فرزند ، پسر  ، برادر ،پدر ، مادر ، خواهر ، نقشهای گروه مدرسه : مدیر ، معاون ، دانش آموز ، دبیر، مشاور و.... نقش های تیم فوتبال : دروازبان ، دفاع ،هافبک ،  فوروارد  انواع نقش ها : 1- نقش هایی که فرد می پذیرد.مثلاً نقش دانش آموزی ، معلمی ، پزشکی ، کار گری  2- نقش هایی که به فرد نسبت می دهند. مانند : فرزند ، پسر ،  دختُر، لر یا ترک بودن ، ایرانی انتظارات نقش : تکالیف نقش و حقوق نقش تکالیف نقش : کار هایی که فرد در نقش خود دیگران از او انتظار انجام آن را دارند. مثلاً: تکالیف نقش معلم : خوب درس دادن و امتحان گرفتن حقوق نقش : کار هایی که دیگران باید برای فرد در نقش خاصی انجام دهند. مثلاً حقوق نقش معلم : درس خواندن و احترام گذاشتن دانش آموز تکالیف نقش پدر : کار کردن دربیرون از خانه ،تامین مخارج زندگی ، تریبت فرزندان حقوق نقش پدر : احترام فرزندان به او ،کمک کردن به او. درس دوم-وابستگی متقابل  نقش ها: هر گاه یک الگوی عمل برای نقشی تکالیف باشد جزء حقوق نقش دیگری می شود و با لعکس هرگاه الگوی عملی حقوق یک نقش باشد جزء تکالیف نقش دیگری محسوب می شود. مثلاً : درس دادن معلم جزء تکالیف نقش معلم و حقوق نقش دانش آموزی محسوب می شود و یا احترام گذاشتن به معلم جزء حقوق نقش معلم وتکالیف نقش دانش آموزی است. عامل پیوند دهنده ی نقش ها : هدف مشترک • تقسیم کار عامل بقای جامعه و رسیدن به هدف مشترک است مثلاً : درمدرسه هدف مشترک تعلیم وتربیت است و در گروه کوهنوردی رسیدن به قله ی کوه است آرمان اجتماعی : ارزش های مشترکی که هر جمع یا جامعه ای در رسیدن به آن تلاش می کنند. مثلاً :  آرمان های اجتماعی درجامعه : عدالت ، استقلال ، پیشرفت ، آزادی ، رفع نیاز های اولیه ، دفاع از مظلومان درس سوم : نظام اجتماعی نظام :  مجموعه ای از اجزا به هم پیوسته است که برای تحقق یک هدف مشترک به وجود آمده اند واختلال درهر جزء باعث اختلال در کل اجزا می شود . مثال برای نظام :  ساعت یک نظام است.                    عقربه ها  اجزاء به هم پیوسته ساعت                     چرخ دنده    هدف مشترک :  نشان دادن زمان بدن انسان یک نظام است.  نظام اجتماعی : مجموعه ای از نقش های متقابلا به هم پیوسته که برای تحقق هدف مشترک شکل گرفته اند و به صورت یک واحد یکپارچه هستند. مثلاً : خانواده مدرسه ، مدرسه ، اداره و بیمارستان • در نظام اجتماعی اجزاء همان نقش ها هستند.                                                             مدیر مدرسه نظام اجتماعی:                  معاون                    تعلیم وتربیت                                           دبیر                                          دانش آموز                                           مربی درس چهارم : ارتباط نظام های اجتماعی با یکدیگر نظام اجتماعی کل: نظامی که از همه نظام های اجتماعی دیگر بزرگ تر است و همه نظام ها و روابط آن ها با یکدیگررا در بر می گیرد . خرده نظام : نظامی که جزیی از نظام بزرگتر است. خرده نظام های نظام اجتماعی کل : نظام سیاسی ، نظام اقتصادی ، نظام خانواده ، نظام آموزشی خرده نظام های نظام سیاسی : قوه ی مقننه ، قوه ی مجریه ، قوه ی قضائیه ، شورای نگهبان خرده نظام های نظام اقتصادی :  نظام تولید ،نظام توزیع، نظام پولی و بانکی خرده نظام های نظام آموزشی : وزارت آموزش پرورش ، اداره آموزش و پرورش ،مدر سه و کلاس رابطه خرده نظام ها با نظام اجتماعی کل اثرات خرده نظامها برنظام اجتماعی کل ) 1- مطلوب : موجب بقای نظام اجتماعی کل می شوند. 2- نامطلوب : موجب تخریب و نابودی نظام اجتماعی کل می شوند. مثال مطلوب : کارخانه ها با تولید کالا و محصولات نیازهای افراد جامعه تأمین  می کنند .  مثال نا مطلوب : کارخانه ها در کنار تولید کالا از طریق دفع فاضلاب  و یا آلودگی هوا موجب تخریب محیط زیست می شوند. نظام اجتماعی متعادل :  هرگاه خرده نظام های نظام اجتماعی کل دارای ارزش ها والگوهای عمل یکسانی  باشند و با یکدیگر یک کل  منسجم را شکل  دهند  نظام اجتماعی متعادل  شکل می گیرد . مثلاً : اگر هدف جامعه توسعه باشد تمام خرده نظام ها باید در این جهت هماهنگ عمل کنند. در نظام آموزشی :انضباط کاری زیاد تلاش زیادی برای کسب مهارت و... در نظام سیاسی برنامه ریزی برای کل کشور ، نظم و کار زیاد در نظام اقتصادی تولید وتوزیع متناسب  با هدف توسعه و در نظام خانواده عدم اسراف وصرفه جویی مورد تأکید  باشد  چنین جامعه ای به توسعه می رسد. عدم تعادل در نظام اجتماعی (نظام اجتماعی نا متعادل ) : اگر ارزش ها و الگوهای عمل خرده نظام ها بایکدیگر وبا نظام اجتماعی کل ناساز گار ویا مخالف باشد نظام های اجتماعی کل دچار عدم تعادل می شود. مثلاً : در زمان جنگ یا دفاع از کشور اگر خانواده ها و مردم حاضر  به دفاع از کشور نباشند ویا نظام اقتصادی به دنبال کسب سود بیشترباشد ولی دولت ها برای دفاع از کشور تأکید داشته باشند چنین هدفی (دفاع)در کشور تحقق نمی یابد و جامعه دچار عدم تعادل می شود. درس پنجم :نظام اجتماعی وفرد نظام اجتماعی برای بقا ودوام خود به افرادی نیاز دارد تا نقش ها را برعهده بگیرند و الگوی عمل مربوط به آنها را انجام دهند                                                                                            (نقش)  (الگوی عمل) (فرد)                                                        مدیر=اداره کردن =فرد A مثلاً نظام اجتماعی = مدرسه                      معلم = درس دادن= فرد B                                                       دانش آموز=درس خواندن= فرد C                                                       معاون=برقراری نظم=فرد D جامعه پذیری (اجتماع پذیری):آماده شدن فرد توسط جامعه برای به عهده گرفتن نقشها راجامعه پذیری گویند  مثال : معلمی که مطالبی را آموزش می دهد. پدر و مادری که فرزند خود را امر نهی می کنند. یا شیوه ی درست غذا خوردن  را به فرزند یاد می دهند. نویسنده ای که کتاب داستانی را می نویسد.  تهیه کننده ای که با تولید برنامه ای نحوه ی عمل در خیابان را به افراد آموزش می دهد.                                                              درونی کردن ارزشها        روش های اجتماعی کردن افراد در جامعه:                                                               کنترل اجتماعی درونی کردن ارزش ها : اموری که ابتدا برای فرد مهم نیست ولی طی جریان جامعه پذیری اهمیت می یابند .  مثلاً : شیوه ی درست غذا خوردن ؛ پدرومادر با صبر وبااعمال تنبیه و تشویق نحوه ی درست غذا خوردن رابه فرزند  آموزش می دهند.   کنترل اجتماعی : اجتماعی کردن افراد از طریق اعمال مجازات را کنترل اجتماعی  می گویند  مثلاً : سرزنش فرزندان توسط والدین  جریمه کردن راننده مختلف توسط پلیس  محکوم کردن شدن مجرم به مجازات زندان .  هدف کنترل اجتماعی : وا داشتن افراد به رعایت هنجار ها و الگوهای عمل جامعه .  " فصل (2) نظام اجتماعی  " الف:  صحیح و غلط جملات زیر را مشخص کنید.  1- اموری که در ابتدا برای فرد مهم نیست ولی در طی جامعه پذیری ارزشمند می گردند . این جریان را درونی کردن ارزشها  گویند . ص (  )     غ (  ) 2- اگر خرده نظام های جامعه ارزشی مغایر با ارزش های نظام اجتماعی کل داشته باشند، به این نظام متعادل می گویند. ص (  )       غ (  ) 3- ارزشی که خرده نظام کلاس بر اساس آن شکل گرفته، نمی تواند جزیی از آن ارزشی باشد که نظام مدرسه بر اساس ان شکل گرفته است.  ٌص (  )       غ (  ) 4- نظام اجتماعی برای دوام خویش به افرادی نیاز دارد که نقش ها و الگو های عمل تشکیل دهنده آن را تحقق بخشند.  ص (   )          غ (   ) 5- اجتماعی کردن افراد را از طریق اعمال مجازات را جامعه پذیری می گویند .  ص (   )  غ (   ) ب : در میان گزینه ها گزینه ی مناسب را انتخاب کنید. 1- به جایگاهی که فرد با عضویت در گروه ملزم به رعایت الگوهای عمل خاصی می گردد.....می گویند. الف – هنجار                       ب- نقش                       ج- ارزش                د- نظام  2- جامعه از چه طریقی افراد را برای ایفای نقش های اجتماعی مختلف آماده می کند. الف – جامعه پذیری       ب- کنترل اجتماعی         ج- درونی کردن ارزشها          د- همه ی موارد 3- بر اثر تقسیم کار ............ مختلف در جامعه شکل گرفته است . الف – الگوهای عمل           ب- نقش های                    ج- ارزش های                 د- گروههای 4- وابستگی متقابل نقشها به این معنی است که ............... الف – حقوق یک نقش تکالیف نقش یا نقشهای دیگراست       ب- تکالیف یک نقش حقوق نقشهای دیگر است.     ج- نقشهای مختلف در یک گروه به طور متقابل به هم وابسته اند.                   د- همه موارد  5- اگر نظام آموزش و پرورش بر ارزشهایی چون قناعت و صرفه جویی تکیه کند و در همان حال نظام اقتصادی اسراف و تبذیر را برفرد القا کند  جامعه دچار چه وضعیتی شده است.  الف – تحول اجتماعی            ب- تعادل اجتماعی                 ج- تعارض                د- وابستگی  پ-جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید. 1- اگر فردی در مدرسه وظیفه شناس تربیت شود اما در نظام اداری مجبور به کم کاری گردد، این موضوع نمونه ای از ............... در نظام اجتماعی است. 2- مجموعه ی رفتارها و الگوهای عملی کهدر فرد در نقش خاص از دیگران انتظار دارد.......... می گویند. 3- اگر افرادی نباشند که در نقشهای مختلف به الگوهای عمل تحقق بخشند، واقعیتی به عنوان ........... وجود نخواهد داشت.  4- ارزشهای مشترکی که هر جمع یا جامعه ای برای رسیدن به آنها تلاش می کند ..... آن جمع نامیده می شود . 5- به نظام هایی که جزیی ازنظام های بزرگتر هستند................... گفته می شود. ت- هر کدام از موارد ستون (الف ) با کدام یک از موارد ستون (ب ) ارتباط دارد ؟ (حرف مربوط را در ستون بنویسید . )                      ( الف )                                            ( ب )  1- مشخص می کند چه کاری و چگونه باید انرا انجام داد . (            )   الف : جامعه پذیری  2- فرد در آن گوناگون عمل می کند ازآن تاثیر می پذیرد و برآن تاثیر می گذارد .(            )                                                                               ب- نظام اجتماعی متعادل 3-نحوه ی غذا خوردن فرزند از طریق مادر گویند. (               ) ج : آرمان  4- سرزنش فرزندان توسط والدین   (                 )                 د: عدم تعادل 5- خرده نظام های اجتماعی براساس ارزشهای هماهنگ شکل گرفته اند و در یک جهت عمل می کنند. (                )                                               ر: نظام اجتماعی ث- به سئوالات زیر پاسخ کوتاه دهید . 1- درونی کردن ارزش ها چه تفاوتی با کنترل اجتماعی دارد ؟  2- چه عاملی نقش های مختلف را به یکدیگر پیوند می دهد؟   3- نظام کل را تعریف کنید.  4- نقش های مختلف در یک گروه چگونه به یکدیگر وابسته اند ؟ 5- برای هر یک از نظامهای اجتماعی زیر دو خرده نظام بنویسید . الف: نظام سیاسی         ب: نظام اقتصادی   ج – سئوالات زیر را توضیح دهید.  1- جامعه پذیری را تعریف کنید . با بقای جامعه چه رابطه ای دارد؟ 2- اگر آرمان جامعه ای رسیدن به بیشترین حد رشد اقتصادی باشد بت توجه به مفهوم هماهنگی و تعادل وظایف هر یک از خرده نظام های زیر را تشریح کنید.  الف – آموزشی          ب- وسایل ارتباط جمعی           ج- نظام اجتماعی   3- در چه صورت گفته می شود که نظام اجتماعی کل دچار عدم تعادل شده است ؟  4- بررسی کنید فرد باید دارای چه خصوصیاتی باشد تا بتواند به عنوان یک همسر نقش خود را ایفا کند؟ 5- وابستگی متقابل نقشها به یکدیگر موجب چه می شود؟