خلاصه فصل اول کتاب مطالعات اجتماعی همراه با سوالات

خلاصه فصل اول کتاب مطالعات اجتماعی همراه با سوالات به ادامه مطلب مراجعه شود......

 خلاصه فصل اول کتاب مطالعات اجتماعی همراه با سوالات   بسم الله الرحمن الرحیم درس مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان فصل:   اول    شکل گیری زندگی اجتماعی                                  درس یک : شناخت محیط اجتماعی ویژگی های دوره ی کودکی : وابستگی به بزرگترها ،احساس بی مسئولیتی ، حال زندگی کردن دروره ی نوجوانی وجوانی: اندیشیدن به آینده ، احساس مسئولیت ، تفکّر مستقل ،تصمیم گیری . نتایج عدم شناخت از محیط اجتماعی : اگر بدون شناخت درست از شرایط سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی، تصمیم گیری وعمل کنیم شکست می خوریم . نمونه ها: * اگر بدون شناخت از شرایط اقتصادی واجتماعی دست به انتخاب شغل بزنیم شکست می خوریم . * اگر بدون شناخت از محیط اجتماعی دست به انتخاب همسر بزنیم در زندگی شکست می خوریم. * اگر بدون شناخت از محیط اجتماعی دست به فعالیت سیاسی بزنیم شکست می خوریم. شناخت ناقص: شناختی که بر اساس احساسات باشد . موجب شکست می شود. شناخت کامل : شناختی که بر اساس واقعیت باشد موجب موفقیت می شود. انواع شناخت جامعه : 1- شناخت حاصل از زندگی : با زندگی در جامعه به دست می آید. فرد از تجربه خودویا با استفاده از تجربه ی دیگران از طریق پرسیدن به این شناخت دست می یابد. 2- شناخت علمی : مطالعه منظم و دقیق رفتار انسان ها و بررسی تحولات در جوامع مختلف توسط عالم اجتماع. شناخت علمی توسط عالم اجتماعی صورت می گیرد. * رابطه شناخت حاصل از زندگی و شناخت علمی : شناخت حاصل از زندگی مفید و سودمند است ولی شناخت علمی آن را تکمیل و تصحیح می کند . شناخت علمی : مثال : 1- کشف حرکت زمین به دور خودش و یا بدور خورشیدتوسط منجم 2- کشف نیروی جاذبه زمین توسط عالم علوم تجربی "فیزیکدان"  درس دوم:شکل گیری گروه * تعامل وتلاش افراد برای بر قراری رابطه با دیگران نشان دهنده اجتماعی بودن انسان است. مثلاً: باز کردن سر صحبت در اتوبوس ، نگاهی محبت آمیز ، تعارف کردن ، لبخندی دوستانه ، احوال پرسی فلاسفه معتقدند انسان بالطبع اجتماعی است یعنی «طبیعت وسرشت انسان اورا به سمت زندگی اجتماعی می کشاند» چرا؟ به دلیل رفع نیازهای انسان ، زیرا فرد برای رفع نیازهایش مجبور به بر قراری رابطه با دیگران است. تعامل اجتماعی : هر گاه عمل یک فرد به صورت طبیعی پاسخ فرد دیگری را به دنبال داشته باشد. بین آنها رابطه ای بر قرار می شود. که به آن تعامل اجتماعی می گویند. مثلاً: سلام کردن وپاسخ دادن به سلام ، تعارف کردن و تشکر کردن شکل گیری «ما»:هر گاه افرادی که با هم تعامل اجتماعی دارند نکات مشترک و مشابهت های بین خود و دیگری را می یابند و آن را تقویت می کنند. «ما»شکل می گیرد. مثلا: ما دانش آموزان ، ما همشهری ها ، ما هم محله ای ها ، ما هموطنان ،ما همکاران ، ما آشنایان آقای...  نکات مشترک بین ما کلاس اولی ها : 1- پایه مشترک 2- کتاب های مشترک 3- کلاس مشترک 4- معلمین مشترک 5- گروه سنی مشترک 6- جنسیت مشترک انواع ما  مای سطحی : زود از بین می رود ، مثلاً مای همسفران (مسافران اتوبوس) مای تماشاچیان فوتبال  مای عمیق: نکات مشترک و مشابهات زیاد است. و افراد رابطه نسبتاً پایداری با هم دارند. مای همکلاسی ها ، مای همکاران مای عمیق به گروه تبدیل می شود. تعریف گروه : افرادی که خود را «ما» می دانند و با هم تعامل نسبتاً پایداری دارند.مثل : خانواده ،دوستان ،کارمندان یک اداره درس سوم :هنجاره و ارزشهای اجتماعی هنجار(الگوی عمل ): رفتار هایی که فرد با عضویت در گروه باید انجام دهد واگر انجام ندهد مجازات می شود. هنجارهای کلاس : به موقع آمدن در کلاس، اجازه گرفتن ، گوش دادن به درس ،صحبت کردن با معلم ،درس خواندن . هنجار های خانواده : به حرف پدر ومادر گوش دادن ، کمک کردن ، با اجازه پدر ومادرکاری را انجام دادن ، سلام و احوال پرسی کردن ،  هنجارها در تیم فوتبال : پاس دادن به همدیگر ، توب را درمحدوده زمین حرکت دادن ، خطا نکردن ، توپ را پا زدن ، دروازه بانی کردن ویژگی ارزش : 1- کلّی 2- ذهنی هستند. ارزش : امور مهمی هستند که مطلوب افراد می باشند و افراد از رسیدن به آن ها خوشحال و از نرسیدن به آنها ناراحت می شوند. ارزش در کلاس : قبولی، نظم ، احترام ، صمیّمیت ، همکاری ارزش در خانواده : احترام ، صداقت ، همکاری ، محبّت ، پیشرفت ، مسئولیت پذیری ، نظم ارزش در گروه سرزمینی (ملت): وحدت ، همبستگی ، یکپارچگی ، استقلال ، آزادی ، دفاع از کشور با توجه به ارزش عزت واستقلال افراد چه الگوهای عملی را باید رعایت کنند؟ 1- افراد خود را ملزم به دفاع از کشور می دانند. 2- برای دفاع از کشورجان خود را فدا می کنند.  3- از پیشرفت های کشور خوشحال می شوند. 4- در صورت توهین به شخصیت های کشوری از خود واکنش نشان می دهند. درس چهارم : رابطه ی گروهها با یکدیگر رابطه گروه ها با یکدیگر: بر اساس ارزش ها و هنجار ها (الگوهای عمل) شکل می گیرد که2حالت دارد: 1- متضاد :  تضاد در ارزشها وهنجارها 2- هماهنگ : هماهنگی در ارزشها و هنجارها  ازرش های هماهنگ برای خانواده و مدرسه : نظم ،احترام ،همکاری  پیشرفت ، صداقت . ارزش های متضاد در خانواده و مدرسه : برخی خانواده ها تاکید بر اسراف و ریخت وپاش دارند ولی مدرسه تاکید برصرفه جویی دارد. برخی خانواده ها پای بند به رعایت حجاب نیستند. ولی  در مدرسه تاکید بر پوشش و حجاب کامل دارند. هنجار ها یا الگوی عمل هماهنگ در خانواده و مدرسه : به موقع آمدن و رفتن ، اجازه گرفتن،کمک کردن به یکد یگر انواع تضاد : تضاد مفید وتضاد غیر مفید تضاد مفید : تضادی که موجب تحول در جامعه می شود. تضاد غیر مفید : تضادی که موجب جنگ ونابسامانی و اختلاف در جامعه  می شود . مثال برای انواع تضاد : اختلاف قومی و قبیله ای (مضر)- تضاد طبقاتی (مضر)- وجود احزاب با آرمان های مختلف (مفید)- رقابت تیم های ورزشی (مفید)- رقابت بین دانش آموزان (مفید) چرا اختلاف قومی و قبیله ای در جامعه مضر است ؟ زیرا موجودیت گروه ملت را به خطر می اندازد و وحدت ملی را از بین می رود. چرا وجود احزاب یا آرمان های مختلف در جامعه مفید است ؟ زیرا موجب کنترل دولت مردان و حفظ منافع عمومی جامعه می شود. گروه  «ملت» : کلی ترین "ما "که یک واحد تقریباً مستقل است. ویژگی های گروه  ملت : سرزمینی مشخض دارند ، نظام سیاسی یا حکومت مستقل دارند. گروه هایی که درون گروه ملت قرار دارند : گروه های قومی ، سیاسی ، مذهبی ، اقتصادی ، احزاب وانجمن ها ، تشکل های غیر دولتی و... ارزش های این گروهها با گروه ملت متضاد (مغایر) است: 1- گروه های قومی که خواستاراستقلال هستند. 2- گروه های سیاسی که می خواهند حکومت را ازبین ببرند. 3- گروه های سرمایه دارانی که به مقابله با سیاست های اقتصادی دولتها می پردازند. الگوهای عمل کدام گروه ها با گروه ملت متضاد است:  1-قاچاقچیان مواد مخدر که با قاچاق مواد مخدر جوانان یک کشور را نابود می کنند. 2- باند های رشوه بگیر در ادارات دولتی (کار قاچاق کن ها ) *حد کلی هما هنگی و تعارض در جامعه را گروه ملت مشخص می کند. درس پنجم :تاثیرات گروه بر فرد  1-شکل گیری خود آگاهی                      2- شکل گیری جهت گیری 1- شکل گیری خود آگاهی : هر فرد با بر قراری رابطه با دیگران وشنیدن اظهارنظرهای آن ها در مورد خودش به وجود برخی صفات در خودش پی می برد وانتظاررفتارخاصی رااز دیگران دارد. مثلاً: یک فرد با هوش از دیگران انتظار احترام را دارد. * عبارت«هر فرد خود را در آیینه ی دیگران می بیند و می شناسد .‌‌»  بیانگر شکل گیری خود آگاهی در فرد است . شکل گیری جهت گیری: وقتی فرد به عضویت یک گروه در می آید گروه افکار ، احساسات و اعمال ورفتار فرد را جهت می دهد.مثلا با کسانی که قبلا دوست نبوده دوست می شود و یا بالعکس با کسانی که قبلا دوست بوده قطع رابطه می کند. دلایل اهمیت گروه برای جوان :  1- گروه اتکا به نفس را در فرد بالا می برد . 2-گروه فرد را برای ورود به نقش های آینده درجامعه آماده می کند. 3-گروه جهان اجتماعی پیرامون فرد را گسترش می دهد. 4-گروه فرد راازحالت انفعالی به حالت فعالی درجامعه تبدیل می کند. درس ششم : آسیب های گروه * گروه ها در ارتباط با جامعه مانند شمشیر دو دم عمل می کنند. یعنی هم می توانند موجب حفظ و تحکیم ارزش های جامعه شوند وهم می توانند موجب تخریب و نابودی ارزش ها در جامعه شوند. آسیب گروه : حالت هایی که موجب ناهماهنگی گروه وجامعه می شود. آسیب های گروه : دوگانگی ارزشی ، بیگانگی با جامعه ، مطلق گرایی گروهی، تقلید وشخصیت تابع دوگانگی ارزشی : حالتی است که فرد در عضویت گروههای مختلفی مانند: خانواده و گروه دوستان قرار می گیرد ودرهر یک از این گروه ها یک ارزش برای فرد مهم تر است و در نتیجه فرد در پذیرش ارزش این گروهها دچار شک وتردید می شود.مثلاً : خانواده تاکید برارزش اجرای احکام دینی دارد در حالی که گروه دوستان مثلاً به این ارزش اعتقاد ندارند. تاثیرات دو گانگی ارزشی در فرد :  1- فرد نسبت به ارزش های جامعه و گروه هر دو تردید خواهد کرد. 2- فرد در تصمیم گیری ها دچار تردید خواهد شد . 3-فردشخصیت متزلزلی خواهد داشت . 4- فرد دچار افسردگی و نگرانی شدید می شود. بیگانگی در جامعه : حالتی که فرد با عضویت در گروهی که ارزش های جامعه در آن رعایت نمی شود؛ ارزش های گروه خود را بر ارزش های جامعه ترجیح می دهد. اثرات بیگانگی از جامعه بر فرد : 1- فردنسبت به ارزشهای جامعه یا بخشی از آنها بی اعتقاد خواهدشد . 2- فرد در جهت برخورد با ارزش جامعه عمل خواهد کرد.          3- وی به فردی نا به هنجار در جامعه تبدیل می شود. مطلق گرایی :  حالتی که فرد با عضویت در گروه فقط  ارزش های گروه خود را درست می داند. وبه آن اعتقاد دارد. آثار مطلق گرایی بر فرد : 1- فرد انتقاد نمی پذیرد. 2- فرد در مقابل انتقاد دیگران واکنش شدید نشان می دهد . 3- تعصب نسبت به گروه چشم اورا بر حقایق می بند                   4- گرایش به دیکتاتوری جزب شخصیت وی می شود. نمونه های از مطلق گرایی در تاریخ : گرایشات انحرافی خوارج در صدها سال پیش ؛ حکومت های فاشیستی و دیکتاتوری وکمونیستی در دوره جدید. آثار مطلق گرایی در جامعه :     1- تضاد و اختلاف 2- در گیری برای حذف یکدیگر  3- به وجود آمدن حکومت جنگل 4- سرانجام نابودی همه ی منافع مادی و معنوی جامعه . تبعیت بی چون چرا : حالتی که فرد با عضویت در گروه شخصیت مستقل خود راز دست می دهد به موجودی تابع برای تحقق اهداف رهبران گروه تبدیل می شود. آثارتبعیت بی چون چرا : 1- فرد توانایی اندیشیدن را از دست می دهد 2-فرد نمی تواند مستقل تصمیم بگیرد وعمل کند.                      3- به شخصیت تابع تبدیل می شود نمونه از گروه هایی که شخصیت تابع ایجاد می کنند : گروههای خلافکار ، تبهکار وسازمانهای سرّی ومخفی نمونه سوالات فصل (1) شکل گیری زندگی اجتماعی " الف : صحیح یا غلط جملات زیر را مشخص کنید. 1- شناخت حاصل اززندگی شناخت علمی را تکمیل وحتی تصحیح می کند.ص (  ) غ (  ) 2- اختلاف میان احزاب با آرمان های گوناگون مضر است . ص (  ) غ (  ) 3- گرایشات انحرافی خوارج از ثمرات تلخ مطلق گرایی است . ص (  ) غ (  ) 4- فردی که ارزش های گروهی را بر ارزش های جامعه ترجیح می دهد به بیگانگی از جامعه گرفتار شده است . ص (  ) غ (  )  ب: از میان گزینه ها گزینه ی درست را انتخاب کنید. 1- کدام یک از موارد زیر مربوط به دوره ی نوجوانی نسیت. الف : تصمیم گیری مستقل      ب : زندگی در زمان حال    ج: به عهده گرفتن مسئولیت خود ودیگران       د: به فکر آینده بودن  2- روابط فرد با دیگران و طرز تلقی آنان نسبت به او باعث میشود که .............. شکل بگیرد. 1- هنجار          2- ارزش               3- تعامل اجتماعی                      4- خود آگاهی  4- حالت ضعیف تر مطلق گرایی گروهی کدام است  1- خود خواهی      2- گروه گرایی        3- بیگانگی از جامعه       4- دو گانگی ارزشی 5- ایجاد شخصیت متزلزل مربوط به عوارض کدام آسیب گروه است . 1- دو گانگی ارزشی    2- مطلق گرایی گروهی   3- بیگانگی از جامعه      4- گروه گرایی پ – جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.  1- فرد در سنین کودکی بیشتر نقش .......... دارد ودر دوره ی نوجوانی ......... می شود.  2- فرد در تصمیم گیری دچار تردید خواهد شد ویا افسرده و پر خاشگر ، این عوارض ناشی ازآسیب .................. است .  3- فرد در گروهی عضویت دارد که تنها ارزشهای گروه خود را درست می داند ، این از مشخصه ی آسیب ................ است.  5- هنگام هجوم دشمن ما حاضریم جان خویش را فدا کنیم .این موضع نوعی ............ است . ت- هر یک از موارد ستون (الف ) با کدام یک از موارد ستون ( ب ) ارتباط دارد. 1 – عملی که پاسخی را از دیگران برانگیزاند. (                 )      الف : آرمان اجتماعی  2- فرد منافع خود را بر منافع جامعه ترجیح می دهد. (             )    ب: هر فردخود را در آینه دیگران می بیند 3- رابطه ی فرد وگروه برارزش و احترام و انتظارات او از دیگران اثر می گذارد.(                 )                                ج: گروه ملت  4- آنها در ارتباط با جامعه مانند شمشیر دو دم اند. (              )      د: گروه گرایی  5- حد هماهنگی و تعارض  در جامعه را مشخص می کند.(            ) ه : گروهها                                                                                   ر: تعامل اجتماعی  ت: به سئوالات زیر پاسخ کوتاه دهید. 1-گروه را تعریف کنید . آیا تما شا گران فوتبال را می نوان گروه نامید. 2-گروه ملت چیست ؟  3- فردی که انتقاد نمی پذیرد و تعصب چشم او را برحقایق می بندد به کدام آسیب گروهی گرفتار شده است ؟  4- ارزش های گروه مسلمانان را نام ببرید . 4 مورد  5- آثار مطلق گرایی گروهی را بر جامعه بنویسید.  ث- سئوالات زیر را توضیح دهید.  1-دو مورد از نظر ها و اعتقاد های خود را طوری بنویسید که یکی از موضع من و دیگری از موضع ما باشد ( با ذکر دلیل برای هر کدام )  2- کسی که خود را ایرانی می داند و عزت و استقلال را به عنوان دو ارزش پذیرفته است چه الگو های عملی باید داشته باشد ؟  3- گرو ههای درون ملت را نام ببرید.  4-  از میان تضاد های زیر کدام یک مفید است ؟ چرا ؟  1- تضاد طبقاتی  2- اختلاف احزاب با آرمانهای مختلف